Xenophanes (570 - 475 trước Công Nguyên) là nhà triết gia, nhà thần học, nhà thơ, nhà phê bình xã hội và tôn giáo của Hy Lạp.

Quan điểm của ông được biết tới qua các đoạn thơ còn lưu truyền lại trong những lời trích dẫn của các học giả Hy Lạp đời sau. Chúng thể hiện thuyết hoài nghi trong đó ông phê bình và châm biếm những quan điểm tôn giáo truyền thống trong thời đại của mình. Ông đưa ra năm khái niệm chính về Thượng Đế trong thần học. Theo ông: Thượng đế ở ngoài đạo đức của con người, không phản ánh hình thái của con người, là tuyệt đối và vĩnh cửu, không can thiệp vào  cuộc sống của con người, và thần thánh không có hệ thống cấp bậc. Bởi ông cho rằng Thượng Đế là chân lý tối hậu duy nhất, một thực thể thống nhất của vũ trụ, không thay đổi, vĩnh hằng và luôn luôn hiện diện, ông thường được coi là một trong những người theo thuyết một thần đầu tiên trong triết học về tôn giáo của phương Tây.

Xenophanes cũng là một trong những nhà triết gia đầu tiên phân biệt giữa đức tin đích thực và tri thức với lý luận rằng một người có thể biết một điều nhưng vẫn không thực sự biết về nó.