Christian Matthias Theodor Mommsen (30/11/1817 – 1/11/1903) là nhà sử học, nhà báo, nhà văn Đức đoạt giải Nobel Văn học năm 1902. Ông thường được coi là một trong những tác gia cổ điển vĩ đại nhất của thế kỷ 19.

Theodor Mommsen đã viết một khối lượng tác phẩm khổng lồ (danh mục các công trình lớn nhỏ của ông lên đến con số 1513 tên gọi), đã cách mạng hóa việc nghiên cứu lịch sử La Mã, đặt nền móng cho việc nghiên cứu một cách có hệ thống chế độ quyền lực, kinh tế và tài chính của nhà nước La Mã. Công trình lớn nhất của ông là bộ Lịch sử La Mã, bắt đầu viết từ năm 1852, 3 tập đầu in trong các năm 1854, 1855, 1856, bao trùm lịch sử La Mã từ khởi thủy đến năm 46 TCN, khi Caesar đánh tan quân đội Nguyên Lão Viện ở Bắc Phi; tập 4 dự định viết về các hoàng đế La Mã, nhưng không được hoàn thành và xuất bản; còn năm 1885 ông in tập 5 của bộ sách là Die provinzen, von Caesar bis Diocletian (Các tỉnh thành La Mã, từ Caesar đến Diocletian).

Trong những năm đầu thế kỉ 20, nhà văn số một được đề cử tranh giải Nobel Văn học là Lev Nikolayevich Tolstoy, nhưng do Ủy ban Nobel không chấp nhận một số quan điểm của nhà văn Nga vĩ đại này nên quyết định mở rộng phạm vi xét giải sang các tác phẩm lịch sử, kết quả là nhà sử học 85 tuổi Theodor Mommsen được nhận vinh dự này. Một năm sau đó ông qua đời.