Danh ngôn của Aleksandr Solzhenitsyn

Văn chương không phải hơi thở của xã hội đường thời, không dám nói lên nỗi đau và sợ hãi của xã hội đó, không cảnh báo kịp thời những mối nguy hại đe dọa đạo đức và xã hội - thứ văn chương đó không xứng đáng với cái tên của văn chương; nó chỉ có cái mã ngoài. Thứ văn chương đó đánh mất lòng tin của nhân dân, và những tác phẩm của nó được phát hành bị dùng như giấy lộn thay vì được đọc.

Literature that is not the breath of contemporary society, that dares not transmit the pains and fears of that society, that does not warn in time against threatening moral and social dangers — such literature does not deserve the name of literature; it is only a façade. Such literature loses the confidence of its own people, and its published works are used as wastepaper instead of being read.

~*~

Sự ghen tị với người khác nuốt chửng chúng ta nhiều nhất.

Our envy of others devours us most of all.

~*~

Văn chương trở thành ký ức sống động của một quốc gia.

Literature becomes the living memory of a nation.

~*~

Bạo lực chỉ có thể được che đậy với một lời nói dối, và lời nói dối chỉ có thể được duy trì nhờ bạo lực. Ai từng đem bạo lực ra làm cách thức rồi chắc chắn sẽ buộc phải lấy dối trá làm nguyên tắc.

Violence can only be concealed by a lie, and the lie can only be maintained by violence. Any man who has once proclaimed violence as his method is inevitably forced to take the lie as his principle.

~*~

Anh không bao giờ nên hướng con người về hạnh phúc, bởi hạnh phúc cũng chỉ là sự sùng bái của thị trường. Anh nên hướng con người tới sự yêu thương lẫn nhau. Dã thú giày vò con mồi cũng có thể hạnh phúc, nhưng chỉ loài người có thể yêu thương lẫn nhau, và đây là thành tựu cao nhất con người có thể mơ ước đạt tới.

One should never direct people towards happiness, because happiness too is an idol of the market-place. One should direct them towards mutual affection. A beast gnawing at its prey can be happy too, but only human beings can feel affection for each other, and this is the highest achievement they can aspire to.

~*~

Con người đặt ra mục tiêu chinh phục thế giới, nhưng trong quá trình đó lại đánh mất linh hồn.

Man has set for himself the goal of conquering the world but in the processes loses his soul.

~*~

Thật đau khổ cho một quốc gia mà nền văn học cắt giảm vì sự cản trở của thế lực. Điều này không chỉ xâm phạm quyền tự do báo chí mà còn đóng kín trái tim của một dân tộc, cắt xén trí nhớ của nó.

Woe to that nation whose literature is cut short by the intrusion of force. This is not merely interference with freedom of the press but the sealing up of a nation's heart, the excision of its memory.

~*~

Người đang được ấm áp có hiểu nổi người phải chịu giá lạnh không?

Can a man who's warm understand one who's freezing?

~*~

Không phải vì sự thật quá khó nhìn thấy mà chúng ta phạm lỗi... chúng ta phạm lỗi vì con đường dễ dàng và thoải mãi nhất với mình là tìm kiếm sự sáng suốt ở nơi phù hợp với cảm xúc của mình - đặc biệt là những cảm xúc ích kỷ.

It is not because the truth is too difficult to see that we make mistakes... we make mistakes because the easiest and most comfortable course for us is to seek insight where it accords with our emotions - especially selfish ones.

~*~

Đòi hỏi phát triển bản thân quan trọng hơn tới mức không thể so sánh được đối với nhu cần mở mang quyền lực bên ngoài.

The demands of internal growth are incomparably more important to us... than the need for any external expansion of our power.

~*~

Công lý là lương tâm, không phải lương tâm cá nhân mà là lương tâm của toàn bộ nhân loại. Những ai nhận thức rõ ràng giọng nói của lương tâm chính mình thường cũng nhận ra giọng nói của công lý.

Justice is conscience, not a personal conscience but the conscience of the whole of humanity. Those who clearly recognize the voice of their own conscience usually recognize also the voice of justice.

~*~

Lòng yêu nước là tình yêu kiên định, tuyệt đối với quốc gia, không phải là sẵn sàng phụng sự nó mà không phê phán, hay ủng hộ những yêu sách không chính đáng, mà là thẳng thắn đánh giá những tội lỗi và thói xấu của nó và sám hối cho chúng.

Patriotism means unqualified and unwavering love for the nation, which implies not uncritical eagerness to serve, not support for unjust claims, but frank assessment of its vices and sins, and penitence for them.

~*~

Chỉ giữ những gì bạn luôn mang theo bên mình: những ngôn ngữ đã biết, những vùng đất đã qua, những người đã quen biết. Hãy để ký ức làm hành trang của bạn.

Own only what you can always carry with you: know languages, know countries, know people. Let your memory be your travel bag.

~*~

Giá mà có kẻ ác ở đâu đó âm thầm thủ ác, và chỉ cần phải tách chúng ra khỏi chúng ta để diệt trừ. Nhưng đường biên giới giữa cái thiện và cái ác chạy qua trái tim của mỗi con người. Và ai sẵn sàng phá hủy một phần trái tim của chính mình chứ?

If only there were evil people somewhere insidiously committing evil deeds, and it were necessary only to separate them from the rest of us and destroy them. But the line dividing good and evil cuts through the heart of every human being. And who is willing to destroy a piece of his own heart?

~*~

Nếu ta cứ mãi mãi thận trọng, làm sao ta có thể vẫn là con người?

If one is forever cautious, can one remain a human being?

~*~

Không phải mức độ giàu có tạo nên hạnh phúc mà đó là sự gần gũi của trái tim với trái tim và cách chúng ta nhìn thế giới. Cả hai thái độ này đều nằm trong tầm tay ta... một người hạnh phúc chừng nào anh ta còn chọn để mình hạnh phúc, và không ai ngăn cản anh ta được.

It is not the level of prosperity that makes for happiness but the kinship of heart to heart and the way we look at the world. Both attitudes are within our power... a man is happy so long as he chooses to be happy, and no one can stop him.

~*~

Sự nóng vội và hời hợt là căn bệnh tinh thần của thế kỷ hai mươi, và không ở nơi nào căn bệnh này lại thể hiện nhiều hơn ở báo chí.

Hastiness and superficiality are the psychic diseases of the twentieth century, and more than anywhere else this disease is reflected in the press.

~*~

Anh vẫn còn quyền lực với người khác chừng nào anh chưa lấy đi mọi thứ của họ. Nhưng khi anh cướp đi của một người tất cả, người đó không nằm trong vòng quyền lực của anh nữa.

You can have power over people as long as you don't take everything away from them. But when you've robbed a man of everything, he's no longer in you power.

~*~

Tài năng luôn nhận thức được sự dồi dào của nó và không phản đối chia sẻ.

Talent is always conscious of its own abundance, and does not object to sharing.

~*~

Chưa từng có lúc nào thế giới không chiến tranh. Dù trong bảy nghìn, mười nghìn hay hai mươi nghìn năm. Những nhà lãnh đạo khôn ngoan nhất, hay những vì vua cao quý nhất, hay cả Nhà thờ - không ai trong số họ có thể ngăn chặn nó. Và đừng chịu thua thứ lòng tin dễ dãi rằng những người ủng hộ chủ nghĩa xã hội nóng vội có thể ngăn được chiến tranh. Hay có thể chia tách được chiến tranh vì lẽ phải hay đúng đắn ra khỏi phần còn lại. Luôn có hàng nghìn hàng nghìn người mà đối với họ thậm chí cả chiến tranh theo kiểu đó cũng là vô nghĩa và phi lý.

At no time has the world been without war. Not in seven or ten or twenty thousand years. Neither the wisest of leaders, nor the noblest of kings, nor yet the Church — none of them has been able to stop it. And don't succumb to the facile belief that wars will be stopped by hotheaded socialists. Or that rational and just wars can be sorted out from the rest. There will always be thousands of thousands to whom even such a war will be senseless and unjustified.

~*~

Thậm chí dù chúng ta không phải chịu sự tàn phá của chiến tranh, cuộc sống của chúng ta phải thay đổi nếu ta muốn cứu rỗi cuộc đời khỏi con đường tự hủy diệt.

Even if we are spared destruction by war, our lives will have to change if we want to save life from self-destruction.

~*~

Không phải điều gì cũng có tên. Có những điều dẫn chúng ta vào vương quốc vượt ra khỏi ngôn từ.

Not everything has a name. Some things lead us into a realm beyond words.

~*~

Chiến tranh chỉ là ngụy biện cho sự chuyên chế trong nước.

A state of war only serves as an excuse for domestic tyranny.

~*~

Thổi bụi khỏi đồng hồ đi. Đồng hồ của các anh chậm rồi. Hãy mở những tấm rèm nặng nề các anh khư khư giữ - các anh thậm chí còn không nghi ngờ rằng bên ngoài trời đã bình minh.

Blow the dust off the clock. Your watches are behind the times. Throw open the heavy curtains which are so dear to you — you do not even suspect that the day has already dawned outside.

~*~